Pauza dobowa – prawo pracownika
Odpoczynki dobowe to ważne zagadnienie, które często traktujemy jako coś oczywistego. Coś czego nie trzeba specjalnie tłumaczyć, ponieważ „każdy” wie, że po wielu ciężkich godzinach pracy należy się zatrzymać i odpocząć. Nic prostszego, prawda? Niestety, jak często bywa, przepisy dotyczące odpoczynków dobowych też posiadają pewne zawiłości, które mogą sprawiać kłopot dla kierowcy będącego w trasie, nierzadko na poczekaniu liczącego swój czas pracy w nadziei na to, że zdąży dojechać do wyznaczonego punktu.
Na czym polegają odpoczynki dobowe?
Odpoczynki dobowe są ściśle związane odpoczynkami tygodniowymi, od których zależy dostępność skróconych przerw. Praktyka pokazała jednak,
że zdarza się iż kierowcy mylnie łączą odpoczynki tygodniowe z regulacjami na temat tygodniowego czasu pracy. Wymaga to sprostowania na przyszłość.
Kierowca zawodowy, jak każdy pracownik, ma prawo do odpoczynku po ciężkim dniu pracy. Specyfika pracy i szczególne warunki wymuszają jednak na nim, aby robił to w określony przepisami sposób. Warunki odbierania odpoczynku kierowcy zawodowego określają przepisy art. 8 Rozporządzenia 561/2006.
W każdym 24 godzinnym okresie kierowca musi wykonać przynajmniej 11 godzinny odpoczynek dobowy. Przepisy dopuszczają jednak skrócenie odpoczynku dobowego
do 9 godzin aż 3 razy w ciągu tygodnia pracy kierowcy. Odpoczynki skrócone kierowca może wykorzystać między dwoma odpoczynkami tygodniowymi, bez względu na to, czy będzie on regularny (45 h) czy skrócony (24 h). Po jego odebraniu ponownie ma do dyspozycji 3 skrócone odpoczynki dobowe.
Najczęstszy błąd
Zdarzają się błędy w interpretacji przepisów dotyczących kasowania dostępnych odpoczynków dziewięciogodzinnych. Nierzadko okazuje się, że kierowca myli swój cykl z tygodniowym czasem pracy. Zwłaszcza w systemie równoważnym i systemach pracy znacznie odbiegających od klasycznego podziału 5 na 2 dni (czyli od poniedziałku do piątku z wolnymi weekendami) mogą pojawiać się błędy. Przykładowo kierowca rozpoczyna pracę w czwartek, a kończy we wtorek. Jednocześnie tydzień rozpoczyna się w poniedziałek o godzinie 00:00. Kierowca, który uważa, że wraz z rozpoczęciem nowego tygodnia ma dostępne kolejne odpoczynki skrócone jest w stanie wykonać, np. 5 odpoczynków 9 h z rzędu.
Dlaczego tak często zdarzają się przewinienia?
Trudność w prawidłowym stosowaniu przepisów o czasie pracy kierowców wynika z wielu zależności, jakie występują między poszczególnymi przepisami. Również podobieństwo pewnych regulacji może okazać się zwodnicze. Kierowca podczas tygodnia pracy zmuszony jest
do pilnowania wielu rzeczy, np. prawidłowe prowadzenie pojazdu, obsługa codzienna zestawu, a w przypadku ADR również załadunki i rozładunki
wraz z wypełnieniem sporej ilości dokumentów, ma prawo się pomylić. Niestety, żadne z wyżej wymienionych okoliczności nie będą usprawiedliwieniem
w oczach służb kontrolnych. Dużą rolę odgrywa tutaj współpraca między kierowcą a spedytorem lub dyspozytorem. Pamiętajmy jednak, że na samej drodze
za czas pracy w głównej mierze odpowiedzialny jest sam kierujący pojazdem.
Jakie ryzyko niesie ze sobą popełnianie takich naruszeń?
Niestety naruszenie wynikające z wykonania więcej niż trzech skróconych odpoczynków dobowych posiada rangę poważnego naruszenia. Takie pomyłki powinny zostać całkowicie wyeliminowane w codziennej pracy. Pamiętajmy, że im więcej naruszeń, tym większe ryzyko wszczęcia postępowania w zakresie spełniania wymogu dobrej reputacji dla przedsiębiorstwa, dla którego jeździ kierowca popełniający takie naruszenie.
Zwróćmy jeszcze uwagę na dodatkowe aspekty związane z odpoczynkami dobowymi. Rzeczywistość ukazuje, że czas pracy kierowcy nie zawsze jest wykorzystywany efektywnie. Wynika to z posługiwania się odpoczynkami dobowymi skróconymi, podczas gdy kierowca może wykonać odpoczynek regularny. Być może nie jest to w każdym wypadku błąd, jednak należy się zastanowić czy takie działanie jest zasadne w odniesieniu do okoliczności. Drugim przypadkiem błędu w odbieraniu odpoczynków dobowych jest zaznaczanie zakończenia pracy na karcie po około 5-10 minutach od dojazdu do miejsca postoju. Odpoczynki dobowe naliczane są od zakończenia pracy na karcie kierowcy do rozpoczęcia następnego dnia. Każde opóźnienie w oznaczeniu końca pracy skraca czas odpoczynku dobowego, nawet jeśli kierowca przełączył tachograf w tryb pauzy.
Kontrola na drodze często nie bierze pod uwagę przy analizie czasu pracy kierowcy znaczników rozpoczęcia i zakończenia pracy. Jest to raczej domena Państwowej Inspekcji Pracy, nie ITD lub Policji. Dlatego sami najbardziej zainteresowani często bagatelizują tę kwestię, co niestety może się na nich zemścić podczas kontroli w siedzibie firmy, kiedy dane sprawdzane są w dużo bardziej szczegółowy sposób.
Nasze rady odnośnie dobrych praktyk dotyczących odpoczynków dobowych:
- Pamiętaj, że skrócone odpoczynki masz tylko trzy i możesz je wykorzystać między dwoma odpoczynkami regularnymi;
- Zwracaj uwagę na czas pracy, nie możesz go przekroczyć nawet o 1 minutę, praca i odpoczynek muszą zmieścić się w jednej dobie;
- Pamiętaj o zakończeniu pracy w odpowiednim momencie, spóźnienie może kosztować Cię mandat podczas kontroli;
- Współpracuj ze swoim spedytorem lub dyspozytorem, pamiętaj, że on ma pod sobą wielu kierowców i dla każdego musi zaplanować pracę. Na drodze to Ty pilnujesz czasu pracy.
